Ποιες οι αιτίες, που πνίγονται 400 άνθρωποι κάθε χρόνο στην χώρα μας; Η πρόληψη του πνιγμού ξεκινά από την βρεφική ηλικία

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr

Τη θλιβερή πρωτιά με τους περισσότερους θανάτους από πνιγμό διατηρεί η χώρα μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πράγμα που ως ένα βαθμό δικαιολογείται από την τεράστια έκταση της ακτογραμμής της και από τον μεγάλο όγκο των λουόμενων, που κατακλύζει κάθε χρόνο τις παραλίες της. Εκείνο όμως που δεν είναι φυσιολογικό, αλλά αντίθετα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο έντονου προβληματισμού για όλους, είναι η αυξητική τάση σε πνιγμούς που διαπιστώνεται τα τελευταία χρόνια.

Τα φετινά στοιχεία
Σε υψηλά επίπεδα παραμένουν και φέτος τα κρούσματα των πνιγμών στη θάλασσα, από διάφορες αιτίες, κυρίως ατόμων άνω των 70 ετών, ενώ βρισκόμαστε μόλις στο μέσο του καλοκαιριού.

Σύμφωνα με στοιχεία του Λιμενικού Σώματος Ελληνικής Ακτοφυλακής το 2016, από 01/05/ έως 11/07, πνίγηκαν στη θάλασσα από διάφορες αιτίες, 96 άτομα στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένοι άνω των 70 ετών.

Πέρυσι, από 01/05/2015 έως 11/07/2015 είχαν πνιγεί συνολικά 105 άτομα, ενώ από 01/05/2015 έως 31/08/2015 ο αριθμός των θανάτων από πνιγμό ανήλθε συνολικά σε 146 άτομα (Έλληνες και αλλοδαποί).

Σημειώνεται ότι και το 2015, το μεγαλύτερο ποσοστό των θανάτων από πνιγμό στη θάλασσα ήταν ηλικιωμένοι.



Μελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης είχε καταδείξει ότι οι θάνατοι, που οφείλονταν σε πνιγμό το καλοκαίρι του 2013 ήταν υπερδιπλάσιοι σε σύγκριση με τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας.

Η πλήρης καταγραφή των πνιγμών είναι αδύνατη γιατί οι χώρες με τους περισσότερους πνιγμούς δεν διαθέτουν αξιόπιστο σύστημα καταγραφής. Για παράδειγμα, αν το θύμα πνιγμού δεν φτάσει μέχρι το νοσοκομείο, δεν καταγράφεται στα επίσημα στατιστικά της χώρας. Στις πιο ευάλωτες όμως χώρες, δεν υπάρχουν καν νοσοκομεία! Επίσης ο θάνατος από τσουνάμι και πτώση αυτοκινήτου ή αεροπλάνου στο νερό, δεν καταχωρείται ως «πνιγμός», με αποτέλεσμα την σοβαρή υποεκτίμηση του προβλήματος.

H Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας εκτιμά ότι περίπου 1.000.000 θάνατοι οφείλονται σε πνιγμό ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι περίπου κάθε 30 δευτερόλεπτα 1 άνθρωπος πεθαίνει από πνιγμό στον πλανήτη. Σε κάθε θανατηφόρο πνιγμό, αντιστοιχούν 4 περιστατικά ανθρώπων που επιβίωσαν από πνιγμό με ή χωρίς σοβαρή βλάβη στην υγεία τους.


Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, κατά μέσο όρο κάθε χρόνο 400 πεθαίνουν από πνιγμό στη χώρα μας. Ο μέσος όρος θανατηφόρων πνιγμών της πατρίδας μας, είναι διπλάσιος από τον μέσο όρο της Ευρώπης. Η αναλογία αντρών: γυναικών που πεθαίνουν από πνιγμό είναι 4:1. Περίπου 40 παιδιά και έφηβοι πεθαίνουν από πνιγμό κάθε χρόνο.

Τα περισσότερα θύματα, πνίγονται σε απόσταση 10 μέτρων και σπανίως σε απόσταση μεγαλύτερη από 50 μέτρα από την στεριά. Οι πιο επικίνδυνες ώρες του 24ώρου, είναι οι μεσημεριανές ώρες. Άτομα υψηλού κινδύνου θεωρούνται άτομα ακραίων ηλικιών (δηλαδή 0-5 ετών και ηλικιωμένοι), όσοι πραγματοποιούν ριψοκίνδυνη συμπεριφορά μέσα και γύρω από το νερό, όσοι δεν ξέρουν κολύμπι, όσοι γνωρίζουν κολύμπι και υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους, όσοι καταναλώνουν αλκοόλ/ναρκωτικά.

Πολλά θύματα παρ’ ολίγον πνιγμού αναπτύσσουν σοβαρή νοσηρότητα η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη της υγείας ή και στο θάνατο. Σε παιδιά ηλικίας ενός μηνός έως 14 ετών, νοσηρότητα συμβαίνει στο 12-27% όσων επιβιώνουν. Στα παιδιά, το 35% των επεισοδίων βύθισης σε νερό είναι θανατηφόρα, το 33% οδηγεί σε ενός βαθμού νευρολογική έκπτωση και το 11% σε σοβαρά νευρολογικά επακόλουθα.

Με τον όρο «πνιγμό» ορίζεται ο θάνατος που οφείλεται σε ασφυξία κατά τη βύθιση σε ένα υγρό μέσο, συνήθως νερό, ή εντός 24 ωρών από τη βύθιση. Ως «παρ’ ολίγον πνιγμός» ορίζεται ένα επεισόδιο βύθισης στο νερό ικανής σοβαρότητας να απαιτήσει ιατρική φροντίδα και το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε νοσηρότητα και θάνατο (μετά την παρέλευση 24ώρου από το συμβάν).

Τα συχνότερα αίτια και παράγοντες κινδύνου για πνιγμό είναι:
Η ύπαρξη διαφόρων παθήσεων, όπως επιληψία, διανοητική καθυστέρηση, σπασμοί, έμφραγμα μυοκαρδίου ή συγκοπτικό επεισόδιο, νόσος Parkinson, ή άλλες νευρολογικές διαταραχές, μείζων κατάθλιψη/αυτοκτονία, διαταραχή άγχους/πανικού, διαβήτης, υπογλυκαιμία.
Η κατανάλωση αλκοόλ ή ψυχοτρόπων φαρμάκων κατά την κολύμβηση και την ιστιοπλοΐα/χρήση σκαφών.
Η ελλιπής εκπαίδευση κολύμβησης ή θαλάσσιων σπορ, η αποτυχία χρήσης προσωπικών συσκευών επίπλευσης.
Η βλάβη της τραχηλικής μοίρας-αυχενικής σπονδυλικής στήλης καθώς και το τραύμα κεφαλής σχετιζόμενο με βουτιές σε αβαθή νερά ή νερά που έχουν βράχους ή κατά τη διάρκεια surfing, water skiing, και jet skiing.
Η νοσηρότητα και η θνησιμότητα από καταβύθιση οφείλονται πρωταρχικά στην έλλειψη οξυγόνου και τα επιβλαβή αποτελέσματά της στον εγκέφαλο, την καρδιά και τα άλλα οργανικά συστήματα. Η προνοσοκομειακή φροντίδα έχει βασικό στόχο την οξυγόνωση του θύματος άμεσα με τεχνητή αναπνοή στόμα-στόμα η στόμα-μύτη, αφού προηγηθεί έλεγχος και εξασφαλισθεί η βατότητα των ανώτερων αεραγωγών.

Εκτός από τον πνιγμό, ένα πλήθος άλλων ατυχημάτων μπορούν να λάβουν χώρα μέσα και γύρω από το νερό. Μια βουτιά με το κεφάλι σε ρηχά νερά, μπορεί να προκαλέσει μόνιμη παράλυση στην σπονδυλική στήλη. Ένα μηχανοκίνητο σκάφος, μπορεί να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο αν προσκρουστεί με κάποιο λουόμενο. Η κολύμβηση σε κρύο νερό μπορεί να προκαλέσει υποθερμία. Ο κατάλογος των ατυχημάτων δεν περιορίζεται φυσικά στα παραπάνω, αλλά είναι ενδεικτικός της αναγκαιότητας απόκτησης κάποιων βασικών γνώσεων με θεωρητικά και ιδανικά πρακτικό τρόπο, έπειτα από την παρακολούθηση σχετικών μαθημάτων.

Πρόληψη
Για την αποτροπή του πνιγμού, εφάρμοσε τα παρακάτω μέτρα ασφαλείας:
1. Παρακολούθησε οργανωμένα μαθήματα κολύμβησης.
2. Κολύμπησε πάντα με παρέα και ιδανικά κάτω από την επίβλεψη ναυαγοσώστη.
3. Τα παιδιά να επιτηρούνται πάντα από ενήλικο κοντά στο νερό.
4. Κολύμπησε 3 ώρες μετά το φαγητό.
5. Μην μπαίνεις απότομα και μην μένεις αρκετή ώρα σε κρύο νερό.
6. Μην απομακρύνεσαι από τα ρηχά. Κολύμπησε παράλληλα προς την ακτή.
7. Μην υπερεκτιμάς και μην κάνεις επίδειξη των δυνάμεών σου στους άλλους.
8. Μην κάνεις επικίνδυνα παιχνίδια που θέτουν την ατομική ή την ασφάλεια άλλων σε κίνδυνο.
9. Αν κάποιος κινδυνεύει και δεν μπορείς να βοηθήσεις, ειδοποίησε τον ναυαγοσώστη.
10. Ακολούθησε τα μέτρα ασφαλείας της λουτρικής εγκατάστασης.
11. Αν επισκεφτείς μια λουτρική περιοχή για πρώτη φορά, ενημερώσου για τους κινδύνους της από τους ντόπιους κατοίκους.
12.  Αν παρασύρεσαι από ρεύμα, κολύμπησε παράλληλα με την ακτογραμμή για να απεγκλωβιστείς και μετά κάθετα για να επιστρέψεις στην ακτή.

Άμεση Δράση
Σημειώνεται ότι σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ο κάθε πολίτης μπορεί να επικοινωνεί με την άμεση δράση του Λιμενικού Σώματος στον αριθμό 108.