Πόσο ασφαλείς είναι οι καταθέσεις στην Κύπρο;

Μία ριζοσπαστική νέα πρόταση για την οικονομική διάσωση της Κύπρου θα οδηγήσει σε απώλειες τους ανασφάλιστους καταθέτες στις κυπριακές τράπεζες, καθώς και όσους έχουν επενδύσει στα κρατικά ομόλογα της χώρας, σύμφωνα με εμπιστευτικό υπόμνημα που ετοιμάστηκε πριν από τη συνεδρίαση των Υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης την Δευτέρα.

Η πρόταση για το «bail-in» επενδυτών και καταθετών, καθώς και για τη δραστική συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα της Κύπρου, είναι μία από τις τρεις προτάσεις, που προτάθηκαν ως εναλλακτικές του πλήρους πακέτου διάσωσης σ;yμφωνα με τους FT. Οι Υπουργοί προσπαθούν να συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο διάσωσης μέχρι το Μάρτιο, το οποίο θα ακολουθήσει τις προεδρικές εκλογές στην Κύπρο, αργότερα αυτό το μήνα.  

Το νέο αυτό σχέδιο δεν έχει εγκριθεί από τους συντάκτες του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή από μεμονωμένα μέλη της ευρωζώνης. Το υπόμνημα προειδοποιεί ότι «οι κίνδυνοι που συνδέονται με αυτή την επιλογή είναι σημαντικοί», συμπεριλαμβανομένου του ανανεωμένου κινδύνου μετάδοσης στις χρηματοπιστωτικές αγορές της ευρωζώνης, και της πρόωρης κατάρρευσης του κυπριακού τραπεζικού τομέα.

Η ριζοσπαστική αυτή πρόταση έχει ως στόχο να παράγει μία πιο βιώσιμη λύση για το χρέος της χώρας, μειώνοντας το μέγεθος της διάσωσης της Κύπρου κατά δύο τρίτα –από €16,7 δις σε μόλις €5,5 δις– με τη συμμετοχή περισσότερων ξένων καταθετών και κατόχων ομολόγων.

Θα μείωνε το ανεξόφλητο χρέος της Κύπρου σε μόλις 77 τοις εκατό της οικονομικής παραγωγής, σε σύγκριση με το 140 τοις εκατό κατά το τρέχον πλήρες σχέδιο διάσωσης.

Με τη μέθοδο «bail-in», διάσωσης ανασφάλιστων καταθετών, θα συμπεριλαμβάνονταν περισσότεροι ξένοι επενδυτές, κυρίως από τη Ρωσία, ορισμένοι εκ των οποίων έχουν χρησιμοποιήσει την Κύπρο ως φορολογικό καταφύγιο τα τελευταία χρόνια. Αυτό θα έδινε απαντήσεις στην κριτική, κυρίως του Βερολίνου, όπου οι πολιτικοί ζητούν πιο δραστικά μέτρα για να σταματήσει το νησί να χρησιμοποιείται για ξέπλυμα χρήματος και φοροδιαφυγή.

Ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ που έχουν δει το έγγραφο, προειδοποιούν ότι η επιβολή απωλειών στους τραπεζικούς καταθέτες και η αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους, παραμένουν απίθανες. Υπογραμμίζοντας την αποτρεπτική γλώσσα στο υπόμνημα, δήλωσαν ότι η διάσωση των καταθετών δεν λήφθηκε υπόψη ποτέ στις προηγούμενες διασώσεις της ευρωζώνης, λόγω της ανησυχίας ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε μαζική απόσυρση καταθέσεων σε άλλες οικονομικά ευάλωτες χώρες. 

Όμως, το έγγραφο καθιστά επίσης σαφές ότι και οι δύο επιλογές παραμένουν στο τραπέζι παρά τη δημόσια επιμονή από τους ηγέτες της ευρωζώνης ότι η Ελλάδα ήταν «μοναδική» και θα είναι η μόνη χώρα που θα αθετήσει τις υποχρεώσεις της σε σχέση με τα κρατικά χρέη.

Με την ετικέτα «άκρως εμπιστευτικό», το υπόμνημα διανεμήθηκε σε αξιωματούχους της ευρωζώνης την προηγούμενη βδομάδα, αναφέροντας ότι η ριζοσπαστική εκδοχή του σχεδίου –συμπεριλαμβανομένου ενός «κουρέματος» του 50 τοις εκατό των κρατικών ομολόγων- θα συρρίκνωνε τον κυπριακό χρηματοπιστωτικό τομέα, που τώρα είναι σχεδόν οκτώ φορές μεγαλύτερος από την οικονομία του νησιού, κατά περίπου το ένα τρίτο έως το 2015.

Ωστόσο, οι συντάκτες προειδοποιούν ότι τέτοια δραστικά μέτρα θα μπορούσαν να οδηγήσουν ξανά σε μετάδοση στις χρηματοπιστωτικές αγορές της ευρωζώνης, και πρότειναν δύο πιο επιφυλακτικές εναλλακτικές λύσεις.

Μία επιλογή είναι ένα πιο ήπιο «bail-in», το οποίο θα περιλάμβανε τους κατώτερους κατόχους χρέους, αλλά όχι τους τραπεζικούς καταθέτες, και θα στόχευε στη συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα κατά το ήμισυ μέσα στα επόμενα 10 χρόνια. Θα επιδίωκε την αύξηση του εταιρικού φόρου εισοδήματος στο 12,5 τοις εκατό (από το σημερινό 10 τοις εκατό), και την αύξηση της παρακράτησης φόρου επί εισοδημάτων του κεφαλαίου στο 28 τοις εκατό. Επίσης, θα επιδίωκε την επέκταση των προθεσμιών λήξης για το δάνειο ύψους €2,5 δις που έλαβε πέρυσι η Κύπρος από τη Ρωσία.

Η τρίτη επιλογή θα επέτρεπε στην Κύπρο να πουλήσει τις μετοχές που αποκτά στις προβληματικές της τράπεζες προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, μόλις επιτραπεί στο ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης να παρέχει άμεση ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών.

Η διάσωση της Κύπρου, ενώ είναι μικρή σε σχέση με την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα, έχει αποδειχθεί απροσδόκητα δύσκολη, διότι το μέγεθός της, σε σχέση με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της χώρας θα αύξανε το χρέος σε επίπεδα που θεωρούνται μη βιώσιμα και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αλλά και από τη γερμανική κυβέρνηση.

Το υπόμνημα αναφέρει ότι, δίχως ελαφρυντικά, η διάσωση ανέρχεται στα €16,7 δις και θα αύξανε το χρέος της χώρας στο 140 τοις εκατό του ΑΕΠ μέχρι το 2015, στο τέλος του τριετούς προγράμματος. Αυτό θα το καθιστούσε το υψηλότερο στην ευρωζώνη, πέραν αυτού της Ελλάδας.

Το έγγραφο αναφέρει ότι οι υπουργοί θα πρέπει να αποφασίσουν πιο θα πρέπει να είναι το κατάλληλο επίπεδο χρέους προς ΑΕΠ για την Κύπρο. Ορισμένοι υποστηρίζουν το 100 τοις εκατό μέχρι το τέλος του προγράμματος (το 2015), ενώ άλλοι πιστεύουν ότι δεν θα είναι αρκετό ώστε να επιτευχθεί ο στόχος μέχρι το 2020.

banks news